ເລກລຳດັບທີ: 704
ສະຖານະ: ເກີອບສົມບູນ
ປັບປູງຄັ້ງລ່າສຸດ: 2024-10-22
ຜັກກູດ
Fiddlehead fern
Diplazium esculentum (Retz.) Sw.
ພືດ
ຜັກກູດ
×
ຊື່ທ້ອງຖີ່ນ:
ຜັກກູດນ້ຳ ( vegetable fern)
ຊື່ຄ້າຍຄືກັນ
:
Anisogonium esculentum (Retz.) C.Presl
Anisogonium serampurens C.Presl
Anisogonium serampurense (Spreng.) C.Presl
Anisogonium serrulatum (C.Presl) C.Presl
Asplenium ambiguum Sw.
Asplenium bipinnatum Roxb.
Asplenium esculentum (Retz.) C.Presl
Asplenium esculentum (Retz.) Wall.
Asplenium malabaricum (Spreng.) Mett.
Asplenium manilense Spreng.
Asplenium moritzii Mett.
Asplenium proliferum Wall.
Asplenium puberulum Wall.
Asplenium pubescens Mett.
Asplenium serrulatum C.Presl
Asplenium umbrosum (Moritzi) Mett.
Asplenium vitiense Baker
Athyrium ambigua (Sw.) Milde
Athyrium ambiguum (Sw.) Milde
Athyrium esculentum (Retz.) Copel.
Athyrium serrulatum (C.Presl) Milde
Callipteris ambigua (Sw.) T.Moore
Callipteris esculenta (Retz.) J.Sm.
Callipteris esculenta (Retz.) J.Sm. ex Houlston & T.Moore
Callipteris malabarica (Spreng.) J.Sm.
Callipteris serampurens (Spreng.) Fée
Callipteris serampurensis (Spreng.) Fée
Callipteris serrulata (C.Presl) Fée
Callipteris wallichii J.Sm.
Digrammaria ambigua (Sw.) Hook.
Digrammaria esculenta (Retz.) Fée
Digrammaria esculenta J.Sm.
Diplazium ambiguum (Sw.) Hook.
Diplazium malabaricum Spreng.
Diplazium manilense (Spreng. ex Kunze) C.Chr.
Diplazium serampurens Spreng.
Diplazium serampurense Spreng.
Diplazium umbrosum Moritz
Diplazium vitiense (Baker) Carruth.
Gymnogramma edulis Ces.
Hemionitis esculenta Retz.
Hemionitis incisa Blanco
Microstegia ambigua (Sw.) C.Presl
Microstegia esculenta (Retz.) C.Presl
Microstegia serrulata (C.Presl) C.Presl
Anisogonium serampurens C.Presl
Anisogonium serampurense (Spreng.) C.Presl
Anisogonium serrulatum (C.Presl) C.Presl
Asplenium ambiguum Sw.
Asplenium bipinnatum Roxb.
Asplenium esculentum (Retz.) C.Presl
Asplenium esculentum (Retz.) Wall.
Asplenium malabaricum (Spreng.) Mett.
Asplenium manilense Spreng.
Asplenium moritzii Mett.
Asplenium proliferum Wall.
Asplenium puberulum Wall.
Asplenium pubescens Mett.
Asplenium serrulatum C.Presl
Asplenium umbrosum (Moritzi) Mett.
Asplenium vitiense Baker
Athyrium ambigua (Sw.) Milde
Athyrium ambiguum (Sw.) Milde
Athyrium esculentum (Retz.) Copel.
Athyrium serrulatum (C.Presl) Milde
Callipteris ambigua (Sw.) T.Moore
Callipteris esculenta (Retz.) J.Sm.
Callipteris esculenta (Retz.) J.Sm. ex Houlston & T.Moore
Callipteris malabarica (Spreng.) J.Sm.
Callipteris serampurens (Spreng.) Fée
Callipteris serampurensis (Spreng.) Fée
Callipteris serrulata (C.Presl) Fée
Callipteris wallichii J.Sm.
Digrammaria ambigua (Sw.) Hook.
Digrammaria esculenta (Retz.) Fée
Digrammaria esculenta J.Sm.
Diplazium ambiguum (Sw.) Hook.
Diplazium malabaricum Spreng.
Diplazium manilense (Spreng. ex Kunze) C.Chr.
Diplazium serampurens Spreng.
Diplazium serampurense Spreng.
Diplazium umbrosum Moritz
Diplazium vitiense (Baker) Carruth.
Gymnogramma edulis Ces.
Hemionitis esculenta Retz.
Hemionitis incisa Blanco
Microstegia ambigua (Sw.) C.Presl
Microstegia esculenta (Retz.) C.Presl
Microstegia serrulata (C.Presl) C.Presl
ສະກູນ:
Athyriaceae
ຍາດໃກ້ຊິດ:
ຄໍາເຫັນກ່ຽວກັບ ຊະນິດພັນ:
ພືດຊະນິດນີ້ເປັນຂະຫນາດໃຫຍ່, ສູງເຖິງ 1.5 ແມັດ. ໃນເງື່ອນໄຂທີ່ເຫມາະສົມມັນສາມາດເປັນພືດທີ່ຫນາແຫນ້ນ. ຮາກຂອງມັນຕັ້ງຊື່, ຫຸ້ມດ້ວຍເກັດສີນ້ຳຕານ, ສູງໄດ້ເຖິງ 15 ຊມ ແລະ ກວ້າງ 4-6 ຊມ. ຫົວຂອງພືດຊະນິດນີ້ສາມາດຊ່ວຍໃຫ້ພືດຈະເລີນເຕີບໂຕໄດ້ເຖິງແມ່ນວ່າໃບຂອງມັນຈະຖືກຕັດອອກ.
ໃບຂອງມັນຈະເລີນເຕີບໂຕຄ້າຍຄືດອກກຸຫລາບ, ຍາວເຖິງ 120 ຊຕມ. ໃບມັນຄ້າຍຄືປີກນົກເປັນຮູບສາມລ່ຽມ, ຍາວ 60-80 ຊມ ແລະ ກວ້າງ 30-60 ຊມ, ປາຍແຫຼມ. ແຕ່ລະໃບມີ 12-16 ຄູ່ທີ່ເປັນໃບນ້ອຍຍ່ອຍໆຈັດລຽງສະລັບກັນ. ເສັ້ນກາງກີບດອກຈະມີໃບຍ່ອຍຈຳນວນ 6-10 ຄູ່.
ໃບ ແລະ ກ້ານໃບກ້ຽງ, ມີຂົນ. ໂຊຣິເຊິ່ງແມ່ນໂຄງສ້າງທີ່ຜະລິດເກສອນ, ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນເປັນເສັ້ນຊື່ ຫຼື ໂຄ້ງເລັກນ້ອຍ ມັນສາມາດປົກຄຸ້ມເສັ້ນໃບ. ພວກມັນມີສານເຄືອບປ້ອງກັນສີເຫຼືອງ ແລະ ສີນ້ຳຕານອ່ອນ. [4]
ໃບຂອງມັນຈະເລີນເຕີບໂຕຄ້າຍຄືດອກກຸຫລາບ, ຍາວເຖິງ 120 ຊຕມ. ໃບມັນຄ້າຍຄືປີກນົກເປັນຮູບສາມລ່ຽມ, ຍາວ 60-80 ຊມ ແລະ ກວ້າງ 30-60 ຊມ, ປາຍແຫຼມ. ແຕ່ລະໃບມີ 12-16 ຄູ່ທີ່ເປັນໃບນ້ອຍຍ່ອຍໆຈັດລຽງສະລັບກັນ. ເສັ້ນກາງກີບດອກຈະມີໃບຍ່ອຍຈຳນວນ 6-10 ຄູ່.
ໃບ ແລະ ກ້ານໃບກ້ຽງ, ມີຂົນ. ໂຊຣິເຊິ່ງແມ່ນໂຄງສ້າງທີ່ຜະລິດເກສອນ, ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນເປັນເສັ້ນຊື່ ຫຼື ໂຄ້ງເລັກນ້ອຍ ມັນສາມາດປົກຄຸ້ມເສັ້ນໃບ. ພວກມັນມີສານເຄືອບປ້ອງກັນສີເຫຼືອງ ແລະ ສີນ້ຳຕານອ່ອນ. [4]
ນິເວດວິທະຍາ
ການແຈກຢາຍທົ່ວໂລກ:
Native to: Andaman Is, Assam, Bangladesh, Bismarck Archipelago, Borneo, Cambodia, China South-Central, China Southeast, East Himalaya, Fiji, Hainan, India, Japan, Jawa, Laos, Lesser Sunda Is., Malaya, Maluku, Myanmar, Nansei-shoto, Nepal, New Guinea, Nicobar Is., Pakistan, Philippines, Samoa, Solomon Is., Sri Lanka, Sulawesi, Sumatera, Taiwan, Thailand, Tibet, Vanuatu, Vietnam, West Himalaya.
Source: [5]
Source: [5]
ການແຈກຢາຍຢູ່ລາວ
:
ລຽບແມ່ນ້ຳຂອງພາກເໜືອ
ເຂດສາຍພູຫຼວງຕອນລຸ່ມ
ເຂດສາຍພູຫຼວງຕອນລຸ່ມ
ພູມສັນຖານ
:
ແຄມຝັ່ງ
ແມ່ນ້ຳ ແລະ ລຳທານ
ແມ່ນ້ຳ ແລະ ລຳທານ
ທ້ອງຖີ່ນ:
ພື້ນເມືອງ
ການຮຸກຮານ
:
ບໍ່ຮຸກຮານ
ການອະນຸລັກ IUCN
:
ມີຄວາມສ່ຽງໜ້ອຍສຸດ
ສະຖານະພາບການອະນຸລັກຢູ່ລາວ
:
ບໍ່ຖືກລະບຸໃນບັນຊີປະເພດໃດ
ການນຳໃຊ້
ປະເພດການນຳໃຊ້:
ອາຫານ
ພືດເປັນຢາ
ພືດເປັນຢາ
ຄໍາເຫັນກ່ຽວກັບ ການນຳໃຊ້:
ອາຫານ: ພືດຊະນິດນີ້ສາມາດກິນໄດ້ ໃບອ່ອນນຳເອົາຂົ້ວ, ຊູບຜັກ, ຫຼື ແກງ ແລະ ສາມາດເອົາມາລວກຈຳແຈວ, ດອງ ແລະ ນອກນັ້ນ, ຍັງເປັນອາຫານຫຼັກໃນພາກພື້ນຕ່າງໆ. [9]
ຢາ: ຕາມປະເພນີ, ພືດຊະນິດນີ້ຖືກນຳມາໃຊ້ໃນການປິ່ນປົວພະຍາດຕ່າງໆເຊັ່ນ: ພະຍາດເບົາຫວານ, ພະຍາດໜອງໃນ, ພະຍາດຫືດ, ຖອກທ້ອງ, ຖອກທ້ອງ, ປະດົງຂໍ່, ທ້ອງບິດ, ເຈັບຫົວ, ໄຂ້, ບາດແຜ, ເຈັບ, ພະຍາດຫັດ, ຄວາມດັນເລືອດສູງ, ທ້ອງຜູກ, ກະດູກຫັກ, ຕ່ອມໃຄ່ບວມ ແລະ ພະຍາດກ່ຽວກັບຜິວຫນັງໂດຍການນຳໃຊ້ແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນໃນປະເທດອິນເດຍ ແລະ ປະເທດອື່ນໆ. [10]. ນອກຈາກນັ້ນ, ຄຸນສົມບັດທາງການຢາ ແລະ ຊີວະວິທະຍາຂອງພືດຊະນິດນີ້ ປະກອບມີຢາລະບາຍ, ຕ້ານການອັກເສບ, ສານຕ້ານອະນຸມູນອິດສະລະ, ຢາຕ້ານເຊື້ອ, ຢາຕ້ານເຊື້ອຈຸລິນຊີ. [11]. ນອກຈາກນັ້ນ, ມັນຍັງສາມາດເປັນຢາແກ້ປວດ, ຢາຕ້ານເຊື້ອ, ຕ້ານເຊື້ອແບັກທີເຣັຍ, ແກ້ອາການຖອກທ້ອງ, ຕ້ານການອັກເສບ, ຕ້ານການອັກເສບ, ແກ້ອາການທ້ອງບິດ, ແກ້ໄຂ້, ຢາລະບາຍ, ແລະ ຢາບຳລຸງຜິວໜັງ. [12]
ໃນບ້ານ:
ທັງສອງ
ລະດູ:
ພຶກສະພາ
ມິຖຸນາ
ກໍລະກົດ
ສິງຫາ
ກັນຍາ
ຕຸລາ
ມິຖຸນາ
ກໍລະກົດ
ສິງຫາ
ກັນຍາ
ຕຸລາ
ການຄຸ້ມຄອງຈັດການ:
ຄວາມຢືນຍົງ: ຈະເລີນເຕີບໂຕໄດ້ດີໃນດິນທີ່ມີຄວາມຊຸ່ມສູງ ແລະ ພື້ນທີ່ຮົ່ມຂອງປ່າດົງດິບ ເຊິ່ງບົ່ງບອກເຖິ່ງຄວາມອຸດົມສົມບູນຂອງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ມີຄວາມຊຸ່ມຊື່ນ ແລະ ມີອຸນຫະພູມປານກາງກາງ. [13]
Value chains:
ໃນປະເທດລາວ, ໂດຍສະເພາະໃນພາກພື້ນເຊັ່ນ: ຫຼວງພະບາງ, ຜັກກູດ ແມ່ນຂາຍພ້ອມກັບພືດທີ່ກິນໄດ້ຈາກທຳມະຊາດຫຼາກຫຼາຍຊະນິດ. ຕະຫຼາດໃນເມືອງຫຼວງພຣະບາງໄດ້ຮັບການຍອມຮັບວ່າມີຄວາມອຸດົມສົມບູນທາງດ້ານຊີວະນາໆພັນ, ມີພືດທີ່ກິນໄດ້ຫຼາຍກວ່າ 110 ຊະນິດ, ລວມທັງ ຜັກກູດນຳ. ຕະຫຼາດເຫຼົ່ານີ້ເປັນຈຸດເຂົ້າເຖິງທີ່ສໍາຄັນສໍາລັບຊຸມຊົນທ້ອງຖິ່ນເພື່ອຂາຍ ແລະ ຊື້ອາຫານພື້ນເມືອງ, ປະກອບສ່ວນໃຫ້ທັງອາຫານທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ເສດຖະກິດ. [17]
ໂພຊະນາການ
ຄຸນຄ່າທາງໂພຊະນາການ:
ແຫຼ່ງເສັ້ນໃຍທີ່ສຳຄັນ
ຄໍາເຫັນກ່ຽວກັບ ຄຸນຄ່າທາງໂພຊະນາການ:
N/A
ສານອາຫານ | /100g | ໝາຍເຫດ |
---|---|---|
ໂປຣຕີນ | 8.73 | N/A |
ຄາໂບໄຮເດຣດ | 59.62 | N/A |
ໄຂມັນ | 2.16 | N/A |
ວິຕາມິນ | N/A | N/A |
ແຮ່ທາດ | N/A | N/A |
ເສັ້ນໄຍ | 15.59 | N/A |
ອ້າງອິງ
ເຄດິດຮູບພາບ:
[1] iNaturalist [Online]. Uploaded on 19 August 2024 by kamleshatwal. Available: https://www.inaturalist.org/observations/236673053. [Accessed: 10 September 2024].
[2] GBIF [Online]. Uploaded on 1 March 2024 by Steve Ansell. Available: https://www.gbif.org/occurrence/4606904629. [Accessed: 10 September 2024].
[3] iNaturalist [Online]. Uploaded on 24 August 2024 by lesfreck. Available: https://www.inaturalist.org/observations/237518712. [Accessed: 10 September 2024].
[2] GBIF [Online]. Uploaded on 1 March 2024 by Steve Ansell. Available: https://www.gbif.org/occurrence/4606904629. [Accessed: 10 September 2024].
[3] iNaturalist [Online]. Uploaded on 24 August 2024 by lesfreck. Available: https://www.inaturalist.org/observations/237518712. [Accessed: 10 September 2024].
ອ້າງອິງ:
[5] Plants of the world Online [Online]. Royal Botanic Gardens, Kew. Available: https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:17086810-1. [Accessed: 10 September 2024]
[6] India Biodiversity Portal [Online]. Available: https:/indiabiodiversity.org/species/show/242436#diagnostic. [Accessed: 10 September 2024]
[7] CABI Digital Library [Online]. Available: https://www.cabidigitallibrary.org/doi/10.1079/cabicompendium.93234022. [Accessed: 10 September 2024]
[8] IUCN. (2024, September 10). IUCN red list. Retrieved from IUCN red list web site: https://www.iucnredlist.org/species/194150/8883499
[9] iNaturalist [Online]. Available: https://www.inaturalist.org/taxa/161950-Diplazium-esculentum. [Accessed: 11 September 2024]
[10] P. Semwal, S. Painuli, K.M. Painuli, G. Antika, T. B. Tumer, A. Thapliyal, et al., "Diplazium esculentum (Retz.) Sw.: Ethnomedici-nal, Phytochemical, and Pharmacological Overview of the Himalayan Ferns" Hindawi Oxidative Medicine and Cellular Longevity, vol. 2021, pp. 1-15, September 2021.
[11] G. Kumar Dash, S. Jusof Khadidi & A.F. Shamsuddin, " Pharmacognostic Studies On Diplazium Esculentum (Retz.) Sw." Scholars Research Library, vol.9, pp. 113-120, 2021.
[12] Plants For A Future [Online]. Available: https://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Diplazium+esculentum. [Accessed: 12 September 2024]
[13] World’s Largest Farmers Network Agrownet Transforming Agriculture [Online]. Available: https://www.agrownet.com/contents/en-us/p196_Diplazium-esculentum_Cultivation_agrownet_Diplazium-esculentum_crop_management.html. [Accessed: 12 September 2024]
[14] P. Trail, Y. Danmalidoi, A. Bicksler. & R. Burnette (2021, March). Production of Vegetable Fern (Diplazium esculentum Reytz.) Under Varying Levels of Shade [Online]. Available: https://www.echocommunity.org/en/resources/390f2f8b-9835-444e-bfed-6f96abe3b9ec.
[15] A.G. Nair, S. Pradeesh, G.S. Nikhila, G. Sangeetha, I.I. Mini. & Swapna, T.S, "CONSERVATION OF VEGETABLE FERN (DIPLAZIUM ESCULENTUM ) OF WESTERN GHATS THROUGH IN VITRO SPORE CULTURE" Journal of Aquatic Biology and Fisheries, vol. 2, pp. 43-50, December 2013.
[16] S. Roy1. & T.K. Chaudhuri. (2020, October). “A comprehensive review on the pharmacological properties of Diplazium esculentum, an edible fern”. Journal of Pharmaceutics and Pharmacology Research [Online]. vol. 3, issue 1. Available: https://auctoresonline.org/uploads/articles/1626517435A_comprehensive_review_on_the_pharmacological_properties_of_Diplazium_esculentum.pdf.
[17] Ł. Łuczaj, V. Lamxay, K. Tongchan, K. Xayphakatsa, K. Phimmakong, S. Radavanh, V. Kanyasone, M. Pietras & M. Karbarz. (2021, January). “Wild food plants and fungi sold in the markets of Luang Prabang, Lao PDR”. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine [Online]. vol.6. Available: https://ethnobiomed.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13002-020-00423-y
[6] India Biodiversity Portal [Online]. Available: https:/indiabiodiversity.org/species/show/242436#diagnostic. [Accessed: 10 September 2024]
[7] CABI Digital Library [Online]. Available: https://www.cabidigitallibrary.org/doi/10.1079/cabicompendium.93234022. [Accessed: 10 September 2024]
[8] IUCN. (2024, September 10). IUCN red list. Retrieved from IUCN red list web site: https://www.iucnredlist.org/species/194150/8883499
[9] iNaturalist [Online]. Available: https://www.inaturalist.org/taxa/161950-Diplazium-esculentum. [Accessed: 11 September 2024]
[10] P. Semwal, S. Painuli, K.M. Painuli, G. Antika, T. B. Tumer, A. Thapliyal, et al., "Diplazium esculentum (Retz.) Sw.: Ethnomedici-nal, Phytochemical, and Pharmacological Overview of the Himalayan Ferns" Hindawi Oxidative Medicine and Cellular Longevity, vol. 2021, pp. 1-15, September 2021.
[11] G. Kumar Dash, S. Jusof Khadidi & A.F. Shamsuddin, " Pharmacognostic Studies On Diplazium Esculentum (Retz.) Sw." Scholars Research Library, vol.9, pp. 113-120, 2021.
[12] Plants For A Future [Online]. Available: https://pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Diplazium+esculentum. [Accessed: 12 September 2024]
[13] World’s Largest Farmers Network Agrownet Transforming Agriculture [Online]. Available: https://www.agrownet.com/contents/en-us/p196_Diplazium-esculentum_Cultivation_agrownet_Diplazium-esculentum_crop_management.html. [Accessed: 12 September 2024]
[14] P. Trail, Y. Danmalidoi, A. Bicksler. & R. Burnette (2021, March). Production of Vegetable Fern (Diplazium esculentum Reytz.) Under Varying Levels of Shade [Online]. Available: https://www.echocommunity.org/en/resources/390f2f8b-9835-444e-bfed-6f96abe3b9ec.
[15] A.G. Nair, S. Pradeesh, G.S. Nikhila, G. Sangeetha, I.I. Mini. & Swapna, T.S, "CONSERVATION OF VEGETABLE FERN (DIPLAZIUM ESCULENTUM ) OF WESTERN GHATS THROUGH IN VITRO SPORE CULTURE" Journal of Aquatic Biology and Fisheries, vol. 2, pp. 43-50, December 2013.
[16] S. Roy1. & T.K. Chaudhuri. (2020, October). “A comprehensive review on the pharmacological properties of Diplazium esculentum, an edible fern”. Journal of Pharmaceutics and Pharmacology Research [Online]. vol. 3, issue 1. Available: https://auctoresonline.org/uploads/articles/1626517435A_comprehensive_review_on_the_pharmacological_properties_of_Diplazium_esculentum.pdf.
[17] Ł. Łuczaj, V. Lamxay, K. Tongchan, K. Xayphakatsa, K. Phimmakong, S. Radavanh, V. Kanyasone, M. Pietras & M. Karbarz. (2021, January). “Wild food plants and fungi sold in the markets of Luang Prabang, Lao PDR”. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine [Online]. vol.6. Available: https://ethnobiomed.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13002-020-00423-y
ຜູ້ສ້າງ Factsheet:
ຜູ້ກວດ Factsheet: