ຣາຊາບີ, ສາມພັນປີ Chinese: 穿心莲 [chuan xin lian] Eng: Bitterweed, King of Bitters, Creat, Chiretta, Indian Echinachea ไทย: ฟ้าทะลายโจร

Justicia paniculata Burm.f.
Justicia latebrosa Russell ex Wall.
Andrographis paniculata var. glandulosa Trimen

Acanthaceae

ເປັນພືດລົ້ມລຸກ, ສູງ 40-100 ຊັງຕີແມັດ, ຂະໜາດກາງ, ລຳຕົ້ນແຂງ, 4 ຫຼ່ຽມ ແລະ ຄົມຫຼາຍຢູ່ລະດັບຫຼ່ຽມ, ລຳຕົ້ນແຕກອອກເປັນຫຼາຍກິ່ງຫຼາຍງ່າ, ໃບດຽວ, ຈັບກົງກັນຂ້າມ, ລວງຍາວ 6-9 ຊັງຕີແມັດ, ກວ້າງ 1-2 ຊັງຕີແມັດ, ກົກ ແລະ ປາຍໃບແຫຼມ, ຂອບໃບກ້ຽງ ແລະ ມີຂົນແຈກຢາຍເປັນບາງບ່ອນ. ນອກນັ້ນຂົນຍັງແຈກຢາຍເປັນຈຸດຫ່າງໆຢູ່ຕາມກ່າງກາງໃບ. ດອກອອກເປັນຮວງຊ້ອນ, ຈັບຢູ່ປາຍງ່າ, ຮວງຍາວ 22–24 ຊັງຕີແມັດ, ແມ່ນດອກປະເພດ 5, ດອກບໍ່ສະໝ່ຳສະເໝີ ແລະ ມີເພດຮ່ວມດອກຈູມ ແລະ ກ້ານດອກມີຂົນຫຼາຍເປັນພິເສດຈົນສາມາດເຫັນດ້ວຍຕາເປົ່າໄດ້. ກາບດອກອອກສີຂຽວຕິດກັນເປັນທໍ່, ມີຂົນແຈກຢາຍຢູ່ເບື້ອງນອກຫຼາຍກວ່າພາກສ່ວນອຶ່ນໆຂອງດອກ, ຂົນທີ່ຢູ່ຕາມກາບດອກນີ້ແມ່ນຂົນຫຸ້ມຫໍ່ ແລະ ຂົນປ່ອຍຖ່າຍ. ກີບດອກສີຂາວ, ຕິດກັນຢູ່ເບື້ອງລຸ່ມ, ເປັນຮູບທໍ່, ຢູ່ປາກທໍ່ເບື້ອງປາຍກີບແບ່ງອອກເປັນ 2 ພາກສ່ວນ: ສ່ວນໜ້າ ມີ 2 ກີບຕິດກັນ ແລະ ສ່ວນຫຼັງມີ 3 ກີບຕິດກັນ ຍາວປະມານ 1 ຊັງຕີແມັດ. ຢູ່ກີບດອກກໍ່ມີຂົນຫຸ້ມຫໍ່ແຈກຢາຍທົ່ວໄປ. ສ່ວນຂົນປ່ອຍຖ່າຍມີເປັນບາງຈຸດໂດຍສະເພາະຢູ່ສ່ວນໜ້າເບື້ອງລຸ່ມ (ພື້ນ) ຂອງກີບດອກມີຂົນປ່ອຍຖ່າຍຫຼາຍສົມຄວນ. ເກສອນມີ 2 ອັນ, ອອກສີຂາວອົມມ່ວງ, ກ້ານເກສອນຍາວ, ມີຂົນຫຸ້ມຍາວກວ່າຢູ່ພາກສ່ວນອຶ່ນຂອງດອກ. ຮວຍເກສອນສັ້ນອອກສີມ່ວງເຂັ້ມ, ເຕົ້າໄຂ່ຈັບເທີງ, ຢູ່ຕາມເຕົ້າໄຂ່ກໍ່ມີຂົນປ່ອຍຖ່າຍຈັບຢູ່ອ້ອມຮອບ. ໝາກ: ເປັນຝັກຂະໜາດນ້ອຍ, ມີຮູບກົມ, ມີຮ່ອງຢູ່ກາງທັງເບື້ອງເທີງ ແລະ ເບື້ອງລຸ່ມ, ຍາວ 1,5–2 ຊັງຕີແມັດ, ທາງໃນມີແກ່ນບັນຈຸຈຳນວນຫຼາຍ, ແກ່ນມີຮູບກົມມົນ.

N/A

ລຽບແມ່ນ້ຳຂອງພາກເໜືອ

N/A

N/A

N/A

N/A

ພືດເປັນຢາ

ໝົດທັງຕົ້ນ, ສົດ ຫຼື ແຫ້ງ ໃຊ້ເປັນຢາປົວຖອກທ້ອງ, ປົວລຳໄສ້ອັກເສບ, ປົວໄຂ້ຮ້ອນ, ແກ້ອາການຮ້ອນໃນ, ປົວເຈັບຫົວ ແລະ ອາການເລືອດຂຶ້ນ. ນອກນີ້ຍັງໃຊ້ປົວຕຸ່ມຄັນ ແລະ ປົວພະຍາດເບົາຫວານ. ໃບຣາຊາບີບົດປະສົມກັບນ້ຳມັນພືດທາບາດແຜນ້ຳຮ້ອນລວກ, ໄຟໄໝ້. ໃບສົດນຳມາຍ້ຳກຶນນ້ຳແກ້ຄໍອັກເສບ, ເຈັບຄໍ ແລະ ມີສັບພະຄຸນໃນການຮັກສາສັດໄດ້ເຊັ່ນ: ແກ້ທ້ອງບິດ, ລຳໄສ້ອັກເສບໃນລູກໝູ, ແກ້ພະຍາດຂີ້ຂາວໃນເປັດ, ແກ້ປາກເປື່ອຍ ແລະ ພະຍາດຂາອ່ອນຂອງລູກເປັດ.

N/A

N/A

N/A

N/A

ສຸວັນ ກ. ພິນິດ, ອາຈານ. ບົວໄຂຄອນ ສະແຫວງສຶກສາ ແລະ ນາງ. ສີສຸພັນ ຫຼວງຫລາດ. 1995. ປື້ມຕົ້ນໄມ້ເປັນຢາບາງຊະນິດຢູ່ລາວ ໜ້າ 9-10.
Flora of China Editorial Committee. 2011. Flora of China (Curcurbitaceae through Valerianaceae with Annonaceae and Berberidaceae). 19: 1–884. In C. Y. Wu, P. H. Raven & D. Y. Hong (eds.) Fl. China. Science Press & Missouri Botanical Garden Press, Beijing & St. Louis.
Pholphana, N., Rangkadilok, N., Thongnest, S., Ruchirawat, S., Ruchirawat, M., Satayavivad, J. Determination and variation of three active diterpenoids in Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees. Phytochem. Anal. 2004, 15, 365-371.
Pholphana, N., Rangkadilok, N., Saehun, J., Ritruechai, S., Satayavivad, J. Changes in the contents of four active diterpenoids at different growth stages in Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees (Chuanxinlian). Chin. Med. 2013, 8(1), 2.
Thiantanawat, A., Watcharasit, P., Ruchirawat, S., Satayavivad, J. Modulation of cell cycle and apoptosis signaling by the three active diterpenoids from Andrographis paniculata Nees. Proceedings of The 5th Princess Chulabhorn International Science Congress: Evolving Genetics and Its Global Impact, August 16-20, 2004, PC-09, Vol. II, p.57.
Thai Herbal Pharmacopoeia. 1995. Vol. 1. Prachachon Co., Ltd., Bangkok. p. 24-31.