Melientha suavis subsp. macrocarpa Hiepko
Melientha suavis subsp. suavis

Opiliaceae

ພືດຊະນິດນີ້ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຂຽວຕະຫຼອດປີ ເຊິ່ງສາມາມາດເຕີບໂຕໄດ້ສູງຮອດ 10 ມ. ໃບດ່ຽວອອກຮຽງສະຫຼັບກັນ, ເຊິ່ງມີຮູບຫຼາຍແບບຕັ້ງແຕ່ຮູບຮີ ຮອດຮູບໄຂ່, ຜິວໃບລຽບ, ສີຂຽວເຂັ້ມ, ເນື້ອໃບໜາ ແລະ ໜຽວ ແຕ່ກໍ່ຫັກໄດ້ງ່າຍ, ແຕ່ລະໃບຈະມີຄວາມຍາວ 6 ຫາ 12 ຊມ. ແລະ ກວ້າງ 2,5 ຫາ 5 ຊມ. ກ້ານໃບສັ້ນ, ມີຄວາມຍາວປະມານ 1 ຫາ 3 ມມ.
ດອກແຍກເພດຄື ມີດອກເພດຜູ້ ແລະ ດອກເພດແມ່ຕ່າງຕົ້ນກັນ (ລັກສະນະສະເພາະທີ່ເອີ້ນວ່າດອກແຍກເພດ), ອາດອອກເປັນດອກດ່ຽວ ຫຼື ເປັນຊໍ່ຕາມລຳຕົ້ນ ຫຼື ຕາມກິ່ງກ້ານ, ໂດຍທົ່ວໄປ ຊໍ່ດອກຈະຍາວ 15 ຫາ 20 ຊມ. ແຕ່ລະດອກມີກີບດອກສີຂຽວ 4 ຫາ 5 ກີບ ທີ່ເອີ້ນວ່າກີບດອກ, ມີຄວາມຍາວປະມານ 1-1,5 ມມ.
ໝາກແຫ້ງ ຮູບໄຂ່, ຍາວ 2 ຫາ 3 ຊມ. ແລະ ກວ້າງ 1,5 ຫາ 2 ຊມ. ເມື່ອຍັງອ່ອນເປັນສີຂຽວແຕ່ເມື່ອສຸກຈະປ່ຽນເປັນສີເຫຼືອງ.
ແຫຼ່ງທີ່ມາ: [1]

Native to Borneo, Cambodia, Laos, Malaya, Philippines, Thailand, Vietnam [9]
Global distribution of the Melientha suavis between 2000 to 2022. [2]

ເຂດພູສູງພາກເໜືອຂອງລາວ
ລຽບແມ່ນ້ຳຂອງພາກເໜືອ
ເຂດພູສູງສາຍພູຫຼວງ ແລະ ເຂດພູພຽງແຂວງຊຽງຂວາງ
ທົ່ງພຽງວຽງຈັນ
ເຂດສາຍພູຫຼວງພາກເໜືອ
ເຂດສາຍພູຫຼວງຕອນລຸ່ມ
ສາຍພູຫຼວງພາກໃຕ້
ເຂດລຽບແມ່ນ້ຳຂອງພາກໃຕ້
ພູພຽງບໍລິເວນ
ເຂດສາຍພູຫຼວງພາກກາງ

ປ່າດົງດິບ
ປ່າປະສົມປ່ຽນໃບ
ປ່າໂຄກ

ພື້ນເມືອງ

N/A

ມີຄວາມສ່ຽງໜ້ອຍສຸດ

ບໍ່ຖືກລະບຸໃນບັນຊີປະເພດໃດ

ພະລັງງານ ແລະ ແສງສະຫວ່າງ
ອາຫານ
ພືດເປັນຢາ

ອາຫານ: ຍອດອ່ອນ, ຊໍ່ດອກ ແລະ ໝາກແມ່ນນຳມາປຸງອາຫານ, ສ່ວນໝາກດິບຍັງສາມາດກິນໄດ້. ການກະກຽມອາຫານທົ່ວໄປມັກຈະປຸ່ງກັບປາແຫ້ງ ແລະ ໄຂ່ມົດທີ່ໂດຍຂະເພີ່ມໃບຜັກຫວານລົງໄປ ເຮັດໃຫ້ມີລົດຊາດຫວານ ແລະ ຂົມເລັກນ້ອຍ, ຄ້າຍຄືກັບຜັກຫົມບາງຊະນິດ. [11]
ສະໝຸນໄພ: ໃນປະເທດລາວ, ໃບແກ່ແມ່ນໃຊ້ປິ່ນປົວອາການເຈັບຄໍໃນເດັກນ້ອຍ, ສ່ວນຮາກແມ່ນໃຊ້ເປັນຢາແກ້ໄຂ້ [5], [11]. ທັງໃບ ແລະ ຮາກແມ່ນໃຊ້ເພື່ອປິ່ນປົວບາດແຜ ແລະ ອາການເຈັບຂໍ້. ຮາກມີຣົດເຢັນໃຊ້ ແລະ ໃຊ້ຂັບລ້າງສານພິດ, ຊ່ວຍບັນເທົາອາການຮ້ອນໃນຮ່າງກາຍ, ຫິວນໍ້າ ແລະ ແກ້ໄຂນ້ຳດີ [6]. ຜັກຫວານ ມີປະໂຫຍດຕໍ່ສຸຂະພາບຕາ ແລະ ມີຄຸນສົມບັດ ຕ້ານອານຸມູນອິດສະຫຼະ. ນອກຈາກນັ້ນ, ຍັງອຸດົມໄປດ້ວຍແຄວຊຽມ, ເຊິ່ງຊ່ວຍເສີມສ້າງກະດູກແລະແຂ້ວໃຫ້ແຂງແຮງ. [10]
ພະລັງງານ ແລະ ແສງສະຫວ່າງ: ໄມ້ເປັນວັດສະດຸທີ່ສາມາດນຳມາເຮັດຖ່ານໄດ້. [11]

ປູກ ແລະ ທຳມະຊາດ

ມັງກອນ
ກຸມພາ
ມີນາ
ເມສາ
ພຶກສະພາ

ຜັກຫວານຂາຍໃນຕະຫຼາດໃນລາຄາ 100.000 ກີບຕໍ່ກິໂລ. ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ເນື່ອງຈາກມີປະລິມານເພີ່ມຂຶ້ນ, ລາຄາຫຼຸດລົງເຖິງ 65.000 ກີບຕໍ່ກິໂລ. ໃນປັດຈຸບັນລາຄາອາດຈະເພີ່ມຂຶ້ນຍ້ອນວ່າຜັກຫວານເຊັ່ນ Melientha suavis ແມ່ນຫາຍາກ ແລະ ສາມາດດຶງດູດຄວາມຕ້ອງການທີ່ສູງຂຶ້ນ. [5]

ການປູກ:

ສະພາບໂດຍລວມ:
ພື້ນທີ່ທີ່ເຫມາະສົມສໍາລັບການປູກ ຜັກຫວານປ່າ ຄວນມີການລະບາຍນໍ້າໄດ້ດີ ຫຼື ມີຄວາມຄ້ອຍຊັນເລັກນ້ອຍ. ໃນເຂດທົ່ງພຽງທີ່ມີນ້ຳອາດຈະຖ້ວມຂັງ ຄວນຍົກໜານປູກໃຫ້ສູງຂື້ນ ແລະ ສ້າງຄູນ້ຳ ລະຫວ່າງໜານ ເພື່ອເພີ່ມການລະບາຍນ້ຳໄດ້ດີ. [7]
ການປູກຜັກຫວານມີຢູ່ 2 ວິທີ ຄື: ການຫງວ່ານແກ່ນ ແລະ ການປັກຊຳຮາກ. [10]
ລະດູການປູກ: ຜັກຫວານປ່າຄວນປູກໃນຊ່ວງຕົ້ນລະດູຝົນ, ລະຫວ່າງ ເດືອນພຶດສະພາ ຫາ ເດືອນມິຖຸນາ. [10]

ການຄັດເລືອກສາຍພັນ:
ຜັກຫວານມີຢູ່ 2 ສານພັນຄື:
Melientha suavis subsp. macrocarpa Hiepko
Melientha suavis subsp. Suavis
ການກະກຽມແກ່ນສໍາລັບການປູກ:
- ເລືອກແກ່ນຜັກຫວານທີ່ສຸກເຕັມທີ່ແລ້ວ ແລະ ປ່ຽນສີເປັນສີເຫຼືອງເຂັ້ມ. ກຽມໜານກ້າເບ້ຍໄມ້ຂະໜາດກວ້າງ 1 ແມັດ ຍາວ 1 ແມັດ. ຈາກນັ້ນຄຸມດ້ວຍດິນຊາຍຫນາ 10 ຊມ.
- ລ້າງແກ່ນຜັກຫວານ ທີ່ກຽມໄວ້ໃຫ້ສະອາດ ແລ້ວລ້າງເນື້ອທີ່ເຫຼືອອອກທັງໝົດ. ແຊ່ແກ່ນໃນນ້ຳ ແລະ ຖ້າສັງເກດເຫັດມີແກ່ນທີຟູຂື້ນມາໃຫ້ເອົາອອກທັນທີ. ຫຼັງຈາກແຊ່ນໍ້າແລ້ວແມ່ນນຳໄປຕາກ ໃນບ່ອນຮົ່ມປະມານ 2-3 ມື້ຈົນກວ່າແກ່ນຜັກຫວານແຫ້ງທັງໝົດ.
– ຫວ່ານເມັດແຫ້ງລົງໃນໜານກ້າແກ່ນທີ່ກຽມໄວ້ ແລ້ວຄຸມດ້ວຍດິນຊາຍ 1-2 ຊມ. ຈາກນັ້ນແມ່ນຫົດນ້ຳໜານມື້ລະຄັ້ງຕໍ່. ການແຕກງອກຈະເລີ່ມງອກພາຍໃນ 8-10 ມື້.
- ກ່ອນອື່ນໝົດແມ່ນໃຫ້ປະສົມດິນປູກຕາມອັດຕາສ່ວນດັງນີ້ ດິນ 60%, ຝຸ່ນຄອກ 20%, ແລະ ແກບເຜົາ 20%. ໃສ່ລົງໃນຖົງເພາະຊໍາ
– ກ່ອນຍ້າຍເບ້ຍລົງປູກໃນຖົງເພາະຊໍາ ຄວນຫົດນ້ຳໃຫ້ດິນຊຸ່ມ ຄ່ອຍໆຖອນເບ້ຍ ຜັກຫວານອອກ ໂດຍໃຊ້ໄມ້ແຫຼມ ແລະ ວາງໃສ່ໃນໂຖນ້ຳເພື່ອລ້າງໃຫ້ສະອາດ, ຈາກນັ້ນປູກເບ້ຍທີ່ສະອາດໃສ່ລົງຖົງກ້າເບ້ຍໄມ້ທີ່ກຽມໄວ້.
- ຫຼັງຈາກຍ້າຍກ້າປູກແລ້ວ, ໃຫ້ກວດເບິ່ງລະດັບຄວາມຊຸ່ມຂອງດິນໃນຖົງກ້າເບ້ຍ, ຖ້າຍັງຊຸ່ມຢ່າຫົດນໍ້າທັນທີ, ໃຫ້ເລີ່ມຕົ້ນຫົດນໍ້າມື້ລະເທື່ອ (ຕອນເຊົ້າ ຫຼື ຕອນແລງ) ເມື່ອດິນເລີ່ມແຫ້ງ. [10]
ການກະກຽມຮາກສໍາລັບການປູກ:
- ການປັກຊໍາກິ່ງສາມາດຮາກຂອງຕົ້ນຜັກຫວານ ແລະ ປູກໃນຖົງເພາະຊຳ ເຊິ່ງຂັ້ນຕອນທຳອິດຄວນກຽມດິນຕາມອັດຕາດິນ 60%, ຝຸນຄອກ 20% ແລະ ແກບເຜົາ 20% ນຳສ່ວນປະສົມເຫຼົ່ານີ້ລົງໃນຖົງເພາະຊຳ.
- ເລືອກຕົ້ນຜັກຫວານທີ່ຂະຫຍາຍຕົວເຕັມທີ ເຊິ່ງມີເສັ້ນຜ່າສູນກາງລຳຕົ້ນຢ່າງໜ້ອຍ 5 ຊມ.
- ຂຸດເອົາຮາກຜັກຫວານຢ່າງລະມັດລະວັງປະມານ 1 ໃນ 3 ຂອງລໍາຕົ້ນ ເພື່ອຫຼຸດຄວາມເສຍຫາຍເຊິ່ງອາດເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ຕົ້ນແມ່ພັນ.
- ຂຸດຮາກຫ່າງຈາກຕົ້ນປະມານ 50 ຊມ. ເພື່ອຫຼີກການເກີດອັນຕະລາຍຕໍ່ລະບົບຮາກ.
- ເສັ້ນຜ່າສູນກາງທີ່ເໝາສົມສຳຫຼັຍຮາກທີ່ຈະນໍາມາຂະຫຍາຍພັນ ແລະ ຮາກຄວນມີຄວາມຍາວປະມານ 8-10 ຊມ.
- ການປູກແມ່ນໃຫ້ປັກປາຍຮາກລົງໃນດິນ ໂດຍຈົງຄໍຮາກໃຫ້ຢູ່ເໜືອໜ້າດິນ ປະມານ 2 ຊມ.
- ຫົດນໍ້າກ້າເບ້ຍໄມ້ວັນລະ 1 ຄັ້ງ, ຂັ້ນຕອນນີ້ຈະໃຊ້ເວລາປະມານໜຶ່ງເດືອນ ເຊິ່ງລະຫວ່າງນັ້ນຕົ້ນຜັກຫວານຈະເລີ່ມອອກຮາກ ແລະ ແຕກໜໍ່. [10]

ການກຽມພື້ນທີ່:
- ການກຽມພື້ນທີ່ປູກສາມາດເຮັດໄດ້ດ້ວຍວິທີ ເຊັ່ນ: ການໃຊ້ຜ້າ, ເຄື່ອງຕັດຫຍ້າ, ຫຼື ລົດໄຖນານ້ອຍເພື່ອໄຖດິນ ແລະ ກຳຈັດວັດສະພືດ. ລະດັບພື້ນທີ່ເລັກນ້ອຍເພື່ອເຮັດໃຫ້ການປູກ ແລະ ດູແລຮັກສາງ່າຍຂຶ້ນ.
- ຖ້າເປັນພື້ນທີ່ທົ່ງພຽງ ຄວນສ້າງຮ່ອງລະບາຍນໍ້າເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ນ້ຳຖ້ວມຂັງ. ຄວນລ້ອມຮົ້ວພື້ນທີ່ປູກເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ສັດເຂົ້າໄປທຳລາຍ. ສຳຄັນທີ່ສຸດແມ່ນຕ້ອງສ້າງແຫຼວກັນໄຟກວ້າງປະມານ 4 ແມັດ ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງໄຟໄໝ້.
- ເມື່ອກະກຽມພື້ນທີ່ແລ້ວ, ໃຫ້ໃຊ້ໄມ້ຄ້ອນ ຫຼື ເຄື່ອງໝາຍຈຸດປູກ, ຮັກສາໄລຍະຫ່າງ 1.5×1.5 ແມັດ.
ແຫຼ່ງທີ່ມາ: [10]

ເທັກນິກການປູກ:
ກ່ອນທີ່ຈະຍ້າຍຕົ້ນຜັກຫວານລົງປູກ ຄວນກະຕຸ້ນເບ້ຍເພື່ອຮັບປະກັນວ່າຈະສາມາດປັບຕົວເຂົ້າກັບສະພາບແວດລ້ອມການຂະຫຍາຍຕົວໃຫມ່, ເຊິ່ງເຮົາສາມາດເຮັດໄດ້ໂດຍການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມຖີ່ຂອງການຫົດນໍ້າລົງເປັນ 1 ເທື່ອຕໍ່ອາທິດເປັນເວລາຫນຶ່ງເດືອນກ່ອນທີ່ຈະປູກ. ເປີດບ່ອນຮົ່ມເພື່ອຄ່ອຍໆປ່ອຍເບ້ຍໃຫ້ຖືກແສງແດດ, ຄ້າຍຄືກັບເງື່ອນໄຂໃນພື້ນທີ່ປູກ.
ຂຸດຂຸມປູກ ຂະໜາດ 30×30×30 ຊມ. ແຍກດິນທີ່ຂຸດອອກເປັນສອງສ່ວນຄື: ດິນຊັ້ນເທິງ ແລະ ດິນຊັ້ນລຸ່ມ. ເອົາຖົງເບ້ຍອອກຢ່າງລະມັດລະວັງ ແລ້ວນຳເບ້ຍຜັກຫວານລົງໃນຂຸມເຂົ້າ ໃຫ້ແນ່ໃຈວ່າຄໍຮາກຢູ່ເຫນືອຫນ້າດິນເລັກນ້ອຍ.
ທໍາອິດ, ຕື່ມຂໍ້ມູນໃສ່ຂຸມດ້ວຍດິນເທິງຫຼັງຈາກນັ້ນກໍນຳດິນຊັ້ນລຸມຄຸມອີກຄັ້ງ ໃຫ້ພຽງກັບລະດັບຫນ້າດິນເດີມ. ເຕັກນິກນີ້ຊ່ວຍປ້ອງກັນນ້ໍາຖ້ວມຂັງ, ເຊິ່ງສາມາດນໍາໄປສູ່ການເນົ່າເປື່ອຍຂອງຮາກ ແລະ ອາດເຮັດໃຫ້ເບຍໄມ້ຕາຍໄດ້.
ທີ່ມາ: [10]

ການເບິ່ງແຍງ ແລະ ບຳລຸງຮັກສາ:
ການຫົດນໍ້າ: ໃຫ້ຫົດນໍ້າອາທິດລະ 1 ຄັ້ງ ໃນເດືອນທຳອິດຫຼັງຈາກປູກ. [10]
ການໃສ່ຝຸ່ນ: ໃຊ້ຝຸ່ນຊີວະພາບ ຫຼື ຝຸ່ນບົ່ມ 2 ຄັ້ງຕໍ່ປີ. ຄັ້ງທໍາອິດຄວນຈະເປັນໃນລະດູຝົນ, ໃນເວລາທີ່ ຕົ້ນຜັກຫວານເລີ່ມອອກດອກ. ຄັ້ງທີ່ສອງຄວນຈະເປັນຫຼັງຈາກເກັບກ່ຽວຍອດອ່ອນທັງຫມົດ, ເພື່ອສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງຂອງພືດສໍາລັບລະດູການຕໍ່ໄປ. [10]
ການກຳຈັດວັດສະພືດ: ຄວນກຳຈັດວັດສະພືດ 2 ຄັ້ງຄື: 1 ຄັ້ງກ່ອນລະດູຝົນ (ເດືອນພຶດສະພາ) ແລະ ອີກຄັ້ງໃນທ້າຍລະດູຝົນ (ເດືອນມິຖຸນາ). ການກຳຈັດວັດສະພືດຄວນລະມັດລະວັງ ເນື່ອງຈາກວ່າຮາກຜັກຫວານມັກຢູ່ດິນຕື້ນ ການທີ່ຮາກໄດ້ຮັບຄວາມເສຍຫາຍອາດເຮັດໃຫ້ພືດເຕີບໂຕຊ້າ ຫຼື ອາດເຮັດໃຫ້ຕາຍໄດ້ສ່ວນເສດຫຍ້າທີ່ຕັດອອກແມ່ນສາມາດໃຊ້ຄຸມໂຄນຕົ້ນຜັກຫວານເພື່ອຮັກສາຄວາມຊຸ່ມ. ອີກວິທີ່ໜຶ່ງຄືການປູກຫຍ້າ ແທນທີ່ຊິຕັດຫຍ້າເຮົາສາມາດທີ່ບໍ່ສູງ ເພື່ອຫຼຸດຄວາມສ່ຽງທີ່ຈະເກີດຜົນກະທົບຕໍ່ລະບົບຮາກ. ການສານກະຕ່າໄມ້ປົກຄຸມໂຄນຕົ້ນຜັກຫສານກໍ່ເປັນອີກວິທີໜຶ່ງທີ່ກຳຈັດຫຍ້າໃຫ້ຕາຍໄດ້ ແລະ ເປັນທັງການຊ່ວຍຮັກສາຄວາມຊຸ່ມໃຫ້ດິນ. [10]

ການປົກປ້ອງ ແລະ ການກຳຈັດສັດຕູພືດ:
ຕັດຕູພືດທີ່ສຳຄັນຂອງຜັກຫວານແມ່ນ:ຫອຍທາກ, ເພ້ຍແປ້ງ ແລະ ເພ້ຍໄຟ ທີ່ມັກດູດກິນນ້ຳລ້ຽງເມື່ອຕົ້ນຜັກຫວານຍັງນ້ອຍ.
ການກຳຈັດສັດຕູພືດ ແນະນຳໃຫ້ໃຊ້ສານສະກັດຈາກທຳມະຊາດ ເຊັ່ນ:
- ໃຊ້ໃບຂົມກະເດົາບົດໃຫ້ລະອຽດ ແລ້ວນຳໄປປະສົມກັບນ້ຳໃນປະລິມານ 1:1 ຈາກນັ້ນຕອງເອົາສະເພາະນ້ຳສີດພົນ ຫຼື ຫົດໃຫ້ທົ່ວ.
- ອີກວິທີໜື່ງແມ່ນໃຊ້ຊ່າເລົ້າປະສົມກັບນ້ຳຫົດຕິດຕໍ່ກັນ 2-3 ວັນ
- ຫຼື ນຳໃຊ້ປູນຂາວໂຮຍອ້ອມໜານກ້າ ແລະ ໂຮຍອ້ອມຕົ້ຜັກຫວານທີ່ປູກ ເພື່ອປ້ອງກັ່ນຫອຍທາກເຂົ້າທຳລາຍຜັກຫວານທີ່ຍັງອ່ອນ.

ການເກັບກ່ຽວ:
ການເກັບກ່ຽວໃບອ່ອນ ແລະ ຍອດແມ່ນໃຊ້ເຄື່ອງມືເຊັ່ນ: ດ້າມ, ກະສອບ, ແລະ ຊ້ວນ. [10]
ພື້ນທີ່ສຳຄັນຂອງພືດຊະນິດນີ້ຖ້າຮາກຈະເກັບກ່ຽວແມ່ນປ່າດົງດິບ, ຜັດປ່ຽນໃບປະສົມ ແລະ ແຄມຝັ່ງ. [10]

ຊະນິດພັນໃນປ່າ:

ການອານຸລັກທີ່ຢູ່ອາໄສ:
ໄພຂົ່ມຂູ່: ໄພຂົ່ມຂູ່ຫຼັກຂອງຊະນິດນີ້ ແມ່ນການຕັດໄມ້ທຳລາຍປ່າ ແລະ ການທຳລາຍຖິ່ນທີ່ຢູ່ອາໃສ ໂດຍຜ່ານການປ່ຽນໄປສູ່ການກະສິກຳ ແລະ ການປູກຝັງ, ປະຊາກອນຍ່ອຍຈຳນວນໜຶ່ງຖືກຄຸກຄາມຈາກການພັດທະນາຕົວເມືອງ, ເສັ້ນທາງ ແລະ ການທ່ອງທ່ຽວ. [4]

ການເກັບກູ້ແບບຍືຍຍົງ:
ໃນປະເທດລາວ, ພືດຊະນິດນີ້ຍັງພົບເຫັນຢູ່ໃນພື້ນທີ່ກະແຈກກະຈາຍ, ແຕ່ມີທ່າອ່ຽງຫຼຸດລົງໃນບາງຂົງເຂດ, ເຊິ່ງຊີ້ໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມຈໍາເປັນໃນຄວາມພະຍາຍາມອະນຸລັກເພື່ອປົກປ້ອງປະຊາກອນ ແລະ ທີ່ຢູ່ອາໄສຂອງພວກມັນ. [5]

N/A

A Melientha suavis tree that has grown new shoots after being cut down. [1] iNaturalist [Online]. Uploaded on 23 September 2024 by: mira_hlt. Available: https://www.inaturalist.org/observations/243548096. [Accessed: 04 November 2024]
Shoot and young leave of Melientha suavis. [2] iNaturalist [Online]. Uploaded on 16 March 2024 by: nongnaphatpp. Available: https://www.inaturalist.org/observations/202606783. [Accessed: 12 November 2024]
Leave of Melientha suavis. [3] Adobe Stock [Online]. Uploaded by: Wi. Available: https://stock.adobe.com/search?k=%22melientha+suavis%22&asset_id=237163986. [Accessed: 26 March 2025]

[1] JIRCAs [Online] “Melientha suavis Pierre.” .Available: https://www.jircas.go.jp/en/database/thaivege/070. [Accessed: 12 November 2024]
[2] Global Biodiversity Information Facility (GBIF) [Online] “Melientha suavis Pierre.” .Available: https://www.gbif.org/species/7321382. [Accessed: 12 November 2024]
[3] W. Wimolsakcharoen, P. Dumrongrojwatthana & G. Trébuil., (2020, January). “Production of non-timber forest products (NTFPs) and diversity of harvesters’ practices and decision-making processes in northern Thailand community forests [Online]. vol. 343. Available: https://agritrop.cirad.fr/595470/1/595470.pdf
[4] IUCN. (2024, November 12). IUCN red list. Retrieved from IUCN red list web site: https://www.iucnredlist.org/species/198209501/203234446
[5] NAFRI, NUoL & SNV, A Manual of 100 Commercial and Traditional Products, The National Agriculture and Forestry Research Institute. Vientiane, Lao PDR, 2007.
[6] Wayo [Online] “Melientha suavis Pierre.” .Available: https://farm.vayo.co.th/blog/melientha-suavis-pierre/#. [Accessed: 12 November 2024]
[7] ณ. เสมสันทัด & บ. โพธิ์น้อย. (1996, July). “ผักหวานป่า (Melientha suavis Pierre)”.สำนักวิจัยและพัฒนาการป่าไม้ กรมป่าไม้ [Online]. Available: https://forprod.forest.go.th/forprod/ebook/%E0%B8%9C%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%99/%E0%B8%9C%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%99.pdf
[8] S. Soontornwong, R. Thaworn, A. Roongwong & M. Weatherby. (2005, May 27). Participatory Monitoring and Assessment of Ecosystem: Lessons Learned for Development [Online]. Available: https://www.recoftc.org/sites/default/files/publications/resources/recoftc-0000110-0001-en.pdf
[9] "Cyperus haspan L.," Plants of the World Online, Kew Science, 2024. [Online]. Available: https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:608041-1. [Accessed: Mar. 26, 2025].
[10]. ບັນຊາ ທຳມະວົງ, “ຄູມືແນະນຳເຕັກນິກການກ້າ ແລະ ການປູກຜັກຫວານ”. ສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າກະຊິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ, ສູນຄົ້ນຄ້ວາປ່າໄມ້, ໂຄງການກະຊິກຳເພື່ອໂພຊະນາການ ໄລຍະ II , ໜ້າ 1-14.
[11] "Melientha suavis," Pha Tad Ke Botanical Garden, 2024. [Online]. Available: https://www.pha-tad-ke.com/plant/melientha-suavis/. [Accessed: Mar. 26, 2025].

Manoluck bounsihalath

,