( Chorng Ban)

Carpophyllium macropodum Miq.
Carpophyllum macropodum Miq.
Firmiana borneensis Merr.
Scaphium borneense (Merr.) Kosterm.
Scaphium macropodium (Miq.) Beumée
Scaphium macropodium (Miq.) Beumée ex K.Heyne
Scaphium macropodum (Miq.) Beumée
Sterculia macropoda (Miq.) Hook.
Sterculia macropoda (Miq.) Hook. ex Kloppenb.

Malvaceae

ຕົ້ນໄມ້ຊະນິດນີ້ເປັນໄມ້ປ່ຽນໃບ, ສູງຮອດ 15 ຫາ 45 ມ, ເປືອກນອກມີສີນ້ຳຕານ ຫາ ສີນ້ຳຕານແດງ, ໜາ ແລະ ເປັນເສັ້ນໄຍ ສວນເນື້ອໄມ້ມີສີຂາວ.
ກ້ານໃບສີນ້ຳຕານ ແລະ ມີຄວາມຍາວຕັ້ງແຕ່ 3 ຫາ 22 ຊມ. ບາງຄັ້ງຍາວໄດ້ຮອດ 30 ຊມ. ໂດຍທົ່ວໄປຈະລຽບ ແຕ່ບາງຄັ້ງອາດມີຂົນຮູບດາວເລັກນ້ອຍ, ໃບອາດເປັນຮູບຮີ ຫຼື ຮູບໄຂ່, ບາງຄັ້ງໃບດ້າລຸ່ມຂອງຕົ້ນ ຫຼື ຕົ້ນອ່ອນອາດມີແສກ, ໂຄນໃບອາດແຫຼມ, ມົນ ຫຼື ມົນເລັກນ້ອຍ, ປາຍໃບອາດແຫຼມ ຫຼື ຮຽວແຫຼມ, ໃບຍາວ 7 ຫາ 34 ຊມ, ຜິວໃບດ້ານເທິງມັກຈະລຽບ ແລະ ອາດມັນເງົາ, ໃບແຫ້ງເປັນສີນ້ຳຕານ ຫຼື ສີນ້ຳຕານອ່ອນ, ຜິວໃບດ້ານລຸ່ມລຽບ ແຕ່ອາດຈະມີຂົນຮູບດາວໃກ້ເສັ້ນກາງໃບ ຫຼື ເສັ້ນໃບ.
ຊໍ່ດອກຍາວ 5 ຫາ 19 ຊມ, ແລະ ອາດມີຂົນຮູບດາວປົກຄຸມຢູ່ບາງໆ ຫຼື ໜາແໜ້ນ.ໃບປະດັບດອກສ່ວນໃຫຍ່ຈະຫຼົ່ນ, ຮູບໄຂ່ ຫຼື ຮູບຫອກ, ຍາວ 1 ຫາ 4 ມມ, ແລະ ກວ້າງ 1 ຫາ 2 ມມ. ດອກບານມີສີຂຽວອ່ອນເມື່ອດອກຍັງສົດ ແລະ ປ່ຽນເປັນສີນ້ຳຕານເມື່ອແຫ້ງ. ດອກເປັນຮູບໄຂ່ປີ້ນ (ດ້ານປາຍກວ້າງກ່ວາໂຄນ) ແລະ ແຄມລົງບໍລິເວນໂຄນ. ກ້ານດອກຍາວ 1 ຫາ 4 ມມ, ຜິວລຽບ ຫຼື ມີຂົນ, ກີບດອກຍາວ 4 ຫາ 7 ມມ, ມີກິ່ນຫອມ ອາດມີສີຂາວ ຫຼື ສີຂຽວ ແລະ ເມື່ອແຫ້ງຈະເປັນສີນ້ຳຕານເຂັ້ມ ໂດຍທົ່ວໄປມີ 4 ຫາ 5 ແສກ.
ແຫຼ່ງທີ່ມາ: [1]

Native to VietNam, Laos, Cambodia, Thailand, Malaysia, India, Indonesia, Myanmar, Bangladesh, Papua New Guinea and Nepal.
Native contry and districbution of Malva Nut bestween from 1992 to 2025. Source: [2].

ເຂດລຽບແມ່ນ້ຳຂອງພາກໃຕ້

ປ່າດົງດິບ
ປ່າປະສົມປ່ຽນໃບ
ປ່າໂຄກ
ຜາ
ປ່າເຫຼົ່າອ່ອນ
ປ່າເຫຼົ່າແກ່

ພື້ນເມືອງ

ບໍ່ຮຸກຮານ

ມີຄວາມສ່ຽງໜ້ອຍສຸດ

ບັນຊີທີ່ II: ສະນິດພັນປະເພດຄຸ້ມຄອງ

ບໍ່ແນະນຳໃຫ້ໃຊ້
ອາຫານ
ພືດເປັນຢາ

ອາຫານ: ເມື່ອໝາກຈອງແຫ້ງແລ້ວ ນຳມາແຊ່ນ້ຳ ເຮັດໃຫ້ເນື້ອຟູຂື້ນເປັນວຸ້ນ, ນຳມາໃຊ້ເປັນສະໝຸນໄພ ແລະ ນຳໄປປຸ່ງເປັນອາຫານ, [8], [11]. ນອກຈາກນີ້ຍັງສາມາດໃຊ້ເຮັດຂອງຫວານໄດ້. [3], [12]
ສະໝຸນໄພ: ໝາກຈອງເມື່ອແຫ້ງແລ້ວນຳໄປແຊ່ນ້ຳ ເນື້ອທີ່ຫຸ້ມແກ່ນຈະບານອອກ ແລະ ມີລັກສະນະເປັນວຸ້ນ ເຊິ່ງໃຊ້ເປັນສະໝຸນໄພໄດ້ ໃນລາວໃຊ້ຮັກສາພະຍາດກະເພາະ ແລະ ພະຍາດປອດ, ເມື່ອນຳໄປປະສົມກັບນ້ຳຕານເຮັດໃຫ້ເປັນເຄື່ອງດື່ມທີ່ໃຫ້ຄວາມສົດຊື່ນ ແລະ ຊ່ວຍຟື້ນຟູຮ່າງກາຍ. [9]
ບໍ່ແນະນຳໃຫ້ໃຊ້: ພວກເຮົາໃນນາມພາເຂົ້າລາວ ເປັນໜຶ່ງກະບອກສຽງ ວ່າບໍ່ຄວນໃຊ້ພືດຊະນິດນີ້ ໂດຍບໍ່ໄດ້ຮັບຄຳແນະນຳທີ່ເໝາະສົມ ຈຳເປັນຕ້ອງໃຊ້ຄວາມລະມັດລະວັງ ແລະ ໄດ້ຮັບຄຳອານຸຍາດຈາກໜ່ວຍງານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຕາມດຳລັດຂອນານຍົກລັດທະມົນຕີ ຕາມກົດໝາຍວ່າດ້ວຍປ່າໄມ້. [13]

ຊະນິດທຳມະຊາດ

ເມສາ
ພຶກສະພາ
ມິຖຸນາ
ກໍລະກົດ

ຂໍ້ມູນຈາກການປະເມີນອາຫານປ່າລາຄາໝາກຈອງຢູ່ທີ່ 120.000 ຫາ 300.000 ກີບ ຕໍ່ກິໂລ. [7]

ການອານຸລັກທີ່ຢູ່ອາໄສ: ໄພຂົ່ມຂູ່ຫຼັກຕໍ່ພືດຊະນິດນີ້ຄືການຕັດໄມ້ທຳລາຍປ່າ ແລະ ການທຳລາຍຖິ່ນທີ່ຢູ່ອາໄສຜ່ານການປ່ຽນໄປເຮັດການກະສິກຳ ແລະ ການປູກພືດ. [4]

ການຕິດຕາມປະຊາກອນ: ບໍ່ມີຂໍ້ມູນໃດໆກ່ຽວກັບຂະໜາດປະຊາກອນ ແລະ ແນວໂນ້ມຂອງສາຍພັນຊະນິດນີ້. [4]

N/A

[1] "Observation #146330257," iNaturalist, [Online]. Available: https://www.inaturalist.org/observations/146330257. [Accessed: Aug. 27, 2024].
[2] "Plant Information," [Online]. Available: https://hkcww.org/malaysiaplant/readid.php?id=7721. [Accessed: Aug. 27, 2024].
[3] "Scaphium macropodum," [Online]. Available: https://www.pha-tad-ke.com/plant/scaphium-macropodum/. [Accessed: Aug. 27, 2024].

[1] R. Oktavia et al., "Title of the Article," *Journal of Physics: Conference Series*, vol. 1542, no. 1, p. 012022, 2020. [Online]. Available: https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1742-6596/1542/1/012022/pdf. [Accessed: Aug. 27, 2024].
[2]. GBIF Secretariat, Scaphium macropodum (Miq.) Beumée ex K.Heyne, GBIF Backbone Taxonomy. [Online]. Available: https://www.gbif.org/species/5546217 [Accessed: 19-Sep-2025].
[3]. Martin Greijmans et al., Non-Timber Forest Products in the Lao PDR: A Manual of 100 Commercial and Traditional Products. Vientiane, Laos: National University of Lao PDR; National Agriculture and Forestry Research Institute; SNV Netherlands Development Organisation, 2007. [Online]. Available: https://phakhaolao.la/wp-content/uploads/2024/11/100_NTFPs.pdf [Accessed: 19-Sep-2025]
[4]. IUCN, “Species Name,” IUCN Red List of Threatened Species, [Online]. Available: https://www.iucnredlist.org/species/33255/2835638 [Accessed: 20-Sep-2025].
[5] M. Newman, S. Ketphanh, B. Svengsuksa, P. Thomas, K. Sengdala, V. Lamxay, and K. Armstrong, A Checklist of the Vascular Plants of Lao PDR. Edinburgh, UK: Royal Botanic Garden Edinburgh, 2007. [Online]. Available: https://portals.iucn.org/library/efiles/documents/2007-014.pdf [Accessed: 20-Sep-2025]
[6] M. Newman, S. Ketphanh, B. Svengsuksa, P. Thomas, K. Sengdala, V. Lamxay, and K. Armstrong, A Checklist of the Vascular Plants of Lao PDR, Version 1.0. Edinburgh, UK: Royal Botanic Garden Edin-burgh, 2024. [Online]. Available: https://phakhaolao.la/wp-content/uploads/2024/09/Checklist-plant-of-Laos-read-only-1.pdf [Accessed: 20-Sep-2025].
[7]. Nafri and CDE, “wild food assessment” AFN II, 2025
[8] ກະຊວງກະຊິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້ “ຂໍ້ຕົກລົງວ່າດ້ວຍການກຳນົດບັນຊີໄມ້ I, II ແລະ III.” ກົມປ່າໄມ້, ກະຊວງກະຊິກຳ ແລະ ປ່າໄມ້. ເຜີຍແຜ່ ສິ່ງຫາ 2021.
[9] Pha Tad Ke Botanical Garden, “Scaphium macropodum,” Pha Tad Ke Botanical Garden. [Online]. Available: https://www.pha-tad-ke.com/plant/scaphium-macropodum/ [Accessed: 23-Sep-2025].
[10] "Sweet Walva Nut," *Pha Khao Lao*, [Online]. Available: https://www.phakhaolao.la/stories/%E0%BA%99%E0%BB%8D%E0%BB%89%E0%BA%B2%E0%BA%AB%E0%BA%A7%E0%BA%B2%E0%BA%99%E0%BB%9D%E0%BA%B2%E0%BA%81%E0%BA%88%E0%BA%AD%E0%BA%87%E0%BA%9A%E0%BA%B2%E0%BA%99. [Accessed: Aug. 27, 2024].
[11] "Larb Mark Jong," *Pha Khao Lao*, [Online]. Available: https://www.phakhaolao.la/stories/%E0%BA%A5%E0%BA%B2%E0%BA%9A%E0%BB%9D%E0%BA%B2%E0%BA%81%E0%BA%88%E0%BA%AD%E0%BA%87. [Accessed: Aug. 27, 2024].
[12] "ລັດທະດຳລັດຂອງປະທານປະເທດ ກ່ຽວກັບການນຳໃຊ້ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍປ່າໄມ້ (ສະບັບປັບປຸ່ງ) ປີ 2019," National Assembly of Laos, 2019. [Online]. Available: https://na.gov.la/wp-con-tent/uploads/2021/11/64_%E0%BA%9B%E0%BB%88%E0%BA%B2%E0%BB%84%E0%BA%A1%E0%BB%89_2019.pdf. [Accessed: Aug. 27, 2024].

Keooudone Souvannakhoummane

,