ໄທ: ກົກຮົ່ມ, ກົກຕົ້ນກົມ, ກົກຂະນາກ, ຫຍ້າສະເລັບ, ກົງດອກແດງ, ຫຍ້າຮັງກາ ແລະ ກົກຮັ່ງກາ. ອັງກິດ: Umbrella plant, Flatsedge ແລະ Umbrella sedge. ຈີນ: 九龙屠竹 ແລະ 冯车草.

Cyperus frondosus Salisb.
Cyperus onustus Steud.
Cyperus racemosus Poir.
Eucyperus alternifolius (L.) Rikli

Cyperaceae

ຈັດເປັນພືດລົ້ມລຸກອາຍຸຫຼາຍປີ. ລຳຕົ້ນເປັນລຳເຫງົ້າ, ຢູ່ໃຕ້ດິນ, ແຕກກໍແໜ້ນ, ຕັ້ງຊື່, ກວ້າງປະມານ 1 ຊມ, ສູງ 100-150 ຊມ, ບໍ່ມີກິ່ງກ້ານ. ໃບດ່ຽວ, ອອກວຽນສະຫຼັບບໍລິເວນປາຍຍອດ, ຕົ້ນໜຶ່ງໃບ 18-25 ໃບ, ເປັນກາບຮູບສາມຫຼ່ຽມ, ຮູບແຖບ, ກວ້າງປະມານ 1 ຊມ, ຍາວ 18-19 ຊມ, ໂຄນໃບຕັດ, ຂອບລຽບ, ປາຍແຫຼມ. ຊໍ່ດອກແບບກະຈຸກ, ອອກລວມກັບໃບ, ກວ້າງ 12-20 ຊມ, ສີຂາວປົນຂຽວ, ເມື່ອແກ່ເປັນສີນ້ຳຕານ. ໃບປະດັບຊໍ່ດອກມີ 4-10 ໃບ, ກວ້າງ 6-10 ມມ, ຍາວ 15-25 ຊມ. ຊໍ່ດອກຍ່ອຍເປັນຊໍ່ແບບແຕກແໜງ, ມີ 20-25 ຊໍ່. ດອກຍ່ອຍມີ 8-20 ດອກຕໍ່ຊໍ່ຍ່ອຍ, ສີຂາວປົນຂຽວ. ກາບດອກມີຂະໜາດປະມານ 1 ມມ, ຍາວ 1-2 ມມ. ກ້ານດອກເປັນເສັ້ນນ້ອຍ, ຍາວປະມານ 6-7 ຊມ, ສີຂຽວອ່ອນ. ໝາກແຫ້ງ, ຮູບຮີຍາວ, ຮູບຮີ ຫຼື ຮູບໄຂ່, ມີຂະໜາດກວ້າງປະມານ 0.4-0.5 ມມ, ຍາວ 0.9-1 ມມ, ສີນ້ຳຕານ, ເປືອກແຂງ. ແກ່ນມີ 1 ແກ່ນ.

N/A

ທົ່ງພຽງວຽງຈັນ

N/A

N/A

N/A

N/A

ພືດເປັນຢາ

ສັບພະຄຸນ: 

• ຮາກ: ຊ່ວຍຕົ້ມກັບນ້ຳດື່ມ ຫຼື ຕຳກັບເຫຼົ້າຄັ້ນເອົານ້ຳດື່ມເປັນຢາແກ້ຊ້ຳໃນ ແລະ ການຕົກເລືອດ ແລະ ຊ່ວຍຂັບເລືອດເນົ່າເສຍອອກຈາກຮ່າງກາຍ.
• ເຫງົ້າ: ມີລົດຂົມໃຊ້ຕົ້ມເອົານ້ຳດື່ມ ຫຼື ນຳມາບົດເປັນຜົງນຳມາລະລາຍນ້ຳຮ້ອນດື່ມເປັນຢາບຳລຸງຮ່າງກາຍ, ບຳລຸງທາດ, ແກ້ທາດພິການ, ເປັນຢາຊ່ວຍຈະເລີນອາຫານ, ເປັນຢາຂັບເສມຫະ, ແກ້ເສມຫະເປັນພິດ, ຊ່ວຍຂັບນ້ຳລາຍ, ນຳມາຝົນກັບເຫຼົ້າແລ້ວຂົ້ວແລ້ວນຳໄປຕົ້ມຮັບປະທານແກ້ອາການເຈັບທ້ອງນ້ອຍ ຫຼື ຕົກເລືອດໃນແມ່ຍິງຫຼັງເກີດລູກ ແລະ ໃຊ້ເປັນແກ້ພິດງູ.
• ໃບ: ມີຣົດເຢັນ ຊ່ວຍຂ້າພະຍາດພິດ, ຂ້າເຊື້ອພະຍາດພາຍໃນ, ໃຊ້ຕຳພອກເປັນຢາຂ້າເຊື້ອພະຍາດ ຫຼື ຢາພິດທີ່ບາດແຜ.
• ດອກ: ຕົ້ມດື່ມ ຫຼື ອົມບວນປາກເປັນຢາແກ້ພະຍາດໃນປາກ ເຊັ່ນ ປາກເປື່ອຍ, ປາກເປັນແຜ ແລະ ປາກຊີດ.
• ລຳຕົ້ນ: ຊ່ວຍຕົ້ມດື່ມແກ້ທໍ່ນ້ຳດີອັກເສບ, ຊ່ວຍຂັບນ້ຳດີ ແລະ ເປັນຢາທຳລາຍນ້ຳດີເປັນພິດ.
• ທັງຕົ້ນ: ເປັນຢາເຢັນໃຊ້ຟອກເລືອດເຮັດໃຫ້ເລືອດລົມໄຫຼວຽນດີ, ເປັນຢາແກ້ຕົວເຫຼືອງ, ຕາເຫຼືອງແກ້ດີຊານ ແລະ ໃຊ້ເປັນຢາແກ້ປວດເມື່ອຍຕາມຮ່າງກາຍ.

ພືດປະດັບ: 

• ທັງຕົ້ນ: ນຳມາປູກເປັນພືດປະດັບ. 

ປະໂຫຍດ: 

• ຕົ້ນ: ໃຊ້ເປັນວັດຖຸຫັດຖະກຳພື້ນບ້ານ.
• ປູກຊ່ວຍບຳບັດນ້ຳເປື້ອນ ແລະ ຊ່ວຍປັບລະບົບຄວາມສົມດູນທາງລະບົບນິເວດໄດ້.

N/A

N/A

N/A

N/A

Leto, C., Tuttolomondo, T., Bella, S.L., Leone, R., Licata, M. (2013). Growth of Arundo donax L. and Cyperus alternifolius L. in a horizontal subsurface flow constructed wetland using pre-treated urban wastewater—a case study in Sicily (Italy). Desalination and Water Treatment, 51.
Abd-Elgleel, M.M., Eissa, T.E., Holeel, M.A. (2021). Micro Propagation Protocol for Umbrella Papyrus (Cyperus alternifolius L.) Plants by Using Tissue Culture Technique. Journal of Horticultural Science & Ornamental Plants, 13(1): 87-97.
Chen, Sh.-H., Weng, Sh.-H., Wu, M.-J. (2008). The Umbrella Sedge in Taiwan. Taiwania, 53(3): 311-315.
Ahmed, A.H. (2012). Chemical and Biological Studies of Cyperus alternifolius Flowers Essential Oil. Asian Journal of Chemistry, 24(10).