ໄທ: ໝາກໝໍ້, ໝໍ້ ແລະ ຕົ້ນຂີ້ໝູ.

Randia wittii Craib
Rothmannia wittii (Craib) Bremek.

Rubiaceae

ຈັດເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຂະໜາດນ້ອຍ. ລຳຕົ້ນສູງ 6-8 ມ, ແຕກກິ່ງກ້ານ 3-4 ກິ່ງຈາກຈຸດດ່ຽວກັນ, ກິ່ງອ່ອນມີຂົນປົກຄຸມຢ່າງໜາແໜ້ນ, ກິ່ງແກ່ລຽບ, ເປືອກແຕກເປັນຮ່ອງຕື້ນຕາມລວງຍາວ, ສີນ້ຳຕານອົມດຳ. ໃບດ່ຽວ, ອອກຮຽງກົງກັນຂ້າມສອງແຜ່ນພຽງຕັ້ງສາກສະຫຼັບກັນ, ຮູບຮີ ຫຼື ຮູບໄຂ່ປີ້ນ, ກວ້າງ 3-6 ຊມ, ຍາວ 6-10 ຊມ, ໂຄນໃບແຫຼມ, ຂອບລຽບ ຫຼື ເປັນຄື້ນ, ປາຍແຫຼມ ຫຼື ຮຽວແຫຼມ, ແຜ່ນໃບບາງນຸ້ມ, ໃບອ່ອນມີຂົນປົກຄຸມທັງສອງດ້ານ. ຊໍ່ດອກແບບກະຈຸກ, ອອກຕາມງ່າມໃບໃກ້ປາຍກິ່ງ. ດອກຍ່ອຍມີ 5-12 ດອກ, ດອກບານເຕັມທີມີເສັ້ນຜ່າສູງກາງ 3-5 ຊມ, ສີຂາວນວນ, ມີກິ່ນຫອມ. ກີບດອກເຊື່ອມຕິດກັນເປັນຮູບລະຄັງ, ປາຍແຍກເປັນ 5 ແສກ, ຮູບໄຂ່່່ກ້ວາງ, ດ້ານໃນມີຈຸດສີມ່ວງແດງ. ໝາກຮູບກົມ, ຂະໜາດ 3-4 ຊມ, ໝາກອ່ອນມີສີຂຽວ, ໝາກແກ່ສີດຳ. ແກ່ນມີຈຳນວນຫຼາຍ, ຮູບກົມ ຫຼື ຮູບຮີ, ຍາວ 4-6 ມມ, ສີນ້ຳຕານອ່ອນ.

N/A

N/A

N/A

ມີຄວາມສ່ຽງໜ້ອຍສຸດ

N/A

ອາຫານ
ພືດເປັນຢາ

ອາຫານ:
    ໝາກສຸກ: ມີລົດຊາດຫວານຮັບປະທານເປັນໝາກໄມ້ໄດ້.
ສັບພະຄຸນ:
    ຮາກ ແລະ ແກນໄມ້: ຕົ້ມດື່ມແກ້ໄຂ້.
    ລຳຕົ້ນ: ຕົ້ມປະສົມກັບສະໝູນໄພອື່ນແກ້ກາມະໂຣກ.
    ແກນໄມ້: ຕົ້ມດື່ມແກ້ທ້ອງພູກ, ກິນຕອນຢູ່ໄຟຊ່ວຍແກ້ເສັ້ນເອັນ, ໃຊ່ປຸງເປັນຢາແກ້ໄຂ້, ຖ່າຍເສັ້ນເອັນ, ແກ້ອຳມະພາດ, ເໜັບຊາ, ຂັບຖ່າຍສານພິດໃນຕັບ, ຊ່ວຍຂັບປັດສະວະ ແລະ ແກ້ພະຍາດທາດເດີນປັດສະວະ.
    ໝາກ: ກິນເປັນຢາແກ້ເຈັບຄໍ ແລະ ໃຊ້ດອງເຫຼົ້າເປັນຢາບຳລຸງກຳລັງ.
ພືດປະດັບ: ປັດຈຸບັນໄດ້ຖືກນຳມາປູກເປັນພືດປະດັບເນື່ອງຈາກສາມາດເປັນໄມ້ຟຸ່ມງາມ, ມີດອກທີ່ສວຍງາມ ແລະ ມີກິ່ນຫອມ.

N/A

N/A

N/A

N/A

Wisetsai, A., Schevenels, F.T., Faksri, K., Tontapha, S., Amornkitbamrung, V., Lekphrom, R. (2020). New iridoid glucosides from the roots of Rothmannia
wittii (Craib) Bremek. Natural Product Research, DOI: 10.1080.
Chaipukdeea, N., Kanokmedhakula, K., Kanokmedhakula, S., Lekphroma, R., Pyne, S.G. (2016). Two new bioactive iridoids from Rothmannia wittii. i. Fitoterapia, 113: 97-101.
Choopan, Th., Wadee, N., Klahan, S., Yimlamai, S., Udomsub, S. (2020). Plant diversity in Khao Khong Kha forest monastery khon buri district, Nakhon Ratchasima Province. PSRU Journal of Science and Technology 5(3): 74-96.
Khammondkol, K., Chamchumroor, V., Tetsana, N., Poopath, M., Wai, J.S., Sungkaew, S. (2016). Rothmannia macrophylla (Rubiaceae), a new record for Thailand. Thai Forest Bull., Bot. 44(1): 32–34.