ໄທ: ກາຣາ, ກະເພົາຜີ, ແມງລັກປ່າ, ອີຕູ່ປ່າ ແລະ ກ້ອມກໍຫ້ວຍ. ອັງກິດ: Wild spikenard, Mild spikenard bushtea ແລະ Pugnet west Indian spikenard. ຈີນ: 色白子. ອິນເດຍ: bhustrena, bhustrna, bilatti tulas, darp tulas, ganga tulasi, jungli tulas, nattapoochedi, sirna tulasi; ແລະ walayati tulsi.

Ballota suaveolens L.
Bystropogon graveolens Blume
Bystropogon suaveolens (L.) L'Hér.
Gnoteris cordata Raf.
Gnoteris villosa Raf.
Hyptis congesta Leonard
Hyptis ebracteata R.Br.
Hyptis graveolens Schrank
Hyptis plumieri Poit.
Marrubium indicum Blanco
Mesosphaerum suaveolens (L.) Kuntze
Schaueria graveolens (Blume) Hassk.
Schaueria suaveolens (L.) Hassk.

Lamiaceae

N/A

N/A

N/A

N/A

N/A

ອາຫານ
ພືດເປັນຢາ

ອາຫານ: 

• ໃບ ແລະ ຍອດອ່ອນ: ສາມາດນຳມາປຸງແຕ່ງຣົດຊາດ ແລະ ກິ່ນອາຫານໄດ້.

ສັບພະຄຸນ:

• ຮາກ: ຕົ້ມດື່ມຊ່ວຍຈະເລີນອາຫານ ແລະ ຊ່ວຍຂັບປະຈຳເດືອນຂອງແມ່ຍິງ.
• ຕົ້ນ: ຊ່ວຍຫຼຸດລະດັບນ້ຳຕານໃນເລືອດ, ປ້ອງກັນເບົາຫວານ (ໃບ​ ຫຼື ຕົ້ນສົດ 1 ກຳມືຕົ້ມກັບນ້ຳ 3 ແກ້ວ, ຄ້ຽວໃຫ້ຮອດ 30 ນາທີ ແລ້ວນຳມາແບ່ງດື່ມເຊົ້າແລງ) ແລະ ຊ່ວຍຂັບເຫື່ອໃນຄົນທີ່ເປັນຫວັດ.
• ໃບ: ນຳມາຕຳພອກແກ້ພະຍາດຜິວໜັງ, ຊົງດື່ມເປັນຢາແກ້ໄຂ້, ແກ້ອາການເຈັບທ້ອງ ແລະ ນຳມາບົດເປັນຢາຂ້າເຊື້ອ.
• ຍອດອ່ອນ: ຮັກສາອາການຊັກ, ພະຍາດໄຂຂໍ້ອັກເສບ (ໃບ,ປາຍຍອດ), ແກ້ຫວັດ, ຊ່ວຍຂັບເຫື່ອ ແລະ ມີສັບພະຄຸນຊ່ວຍຂັບນ້ຳນົມ.
• ທັງຕົ້ນ: ຂ້າເຊື້ອໄວຣັສໄຂ້ຫວັດໃຫຍ່, ໄຂ້ຫວັດນົກ (ຍົກເວັ້ນຮາກ) ແລະ ເປັນຢາພອກແກ້ອາການເຈັບທ້ອງ.
• ນ້ຳມັນຫອມ: ຊ່ວຍຫຼຸດນ້ຳຕານໃນເລືອດ, ເພີ່ມການເຕັ້ນຂອງຫົວໃຈ, ເຮັດໃຫ້ກ້າມກ້ຽງຫົດຕົວ ແລະ ມາຍຕົວໄດ້ດີ, ຊ່ວຍຢັບຢັ້ງເຊື້ອຈຸລິນຊີຊາໂມເນລລາ, ຢັບຢັ້ງເຊື້ອໄວຣັສຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ໄຂ້ຫວັດໃຫຍ່, ຊ່ວຍເສີມພູມຄຸ້ມກັນ, ຊ່ວຍຕ້ານການຈະເລີນເຕີບໂຕຂອງແບັກທີເຣຍແກມລົບ ແລະ ແກມບວກ ແລະ ຊ່ວຍຮັກສາແຜ.

ນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍ: ທັງຕົ້ນສາມາດນຳມາສະກັດນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍເພື່ອນຳໄປໃຊ້ປະໂຫຍດຕ່າງໆ. ເຊິ່ງມີອົງປະກອບຂອງເຄມີດັງນີ້: -bergamotene, a-copaene, a-guaiene, a-fenchol, a-humulene, a-thujene, a-terpinene, a-terpineol, a-phellandrene, a-pinene, borneol, b-bourbonene, b-caryophyllene, b-pinene, camphene, camphor, caryophyllene oxide, d-3-carene, g-terpinene, fenchone, linalool, myrcene, p-cymene, sabinene, terpinolene, terpinen-4-ol, thymol, 1,8-cineole, (Z)- b-ocimene ແລະ (E)- b-ocimene.

ສິນຄ້າ: ນຳມັນຫອມລະເຫີຍສາມາດນຳມາຜະລິດເປັນຢາ, ສາມາດນຳມາປະສົມກັບ Patchouli ເພື່ອຂາຍສົ່ງອອກ. ນອກຈາກນີ້ແລ້ວຍັງສາມາດນຳມາຜະລິດເປັນຜະລິດຕະພັນນ້ຳຫອມ, ປະສົມເຂົ້າໃນເຄື່ອງສຳອາງຕ່າງໆເພື່ອເປັນນສິນຄ້າ.

ສານສຳຄັນທີ່ພົບ: ໄດ້ແກ່ amyrin, aromadendrene, azulene, bergamotol, betulinic acid, cadinol, caryophyllene, citronellol acetate, elemene, eugenol, fenchone, friedelin, fucosterol, germacrene, hyptadienic acid, linalool, lupeol, oleanolic acid, rimuene, sabinene, terpinolene, ursolic acid ແລະ valencene.

N/A

N/A

N/A

N/A

Joseph, B.C., Duniya, S.V., Sokoato, M.I. (2020). Characterization of essential oils from hyptis suaveolens leaves by gas chromatography-mass spectroscopy and fourier transform infra-red spectroscopy. International Journal of Molecular Biology: Open AccessInt 5(3): 125‒133.
Hùng, T.T., Mỹ Ngân, L.T., Lệ, B.V., Hiếu, T.T. (2019). Khảo sát hoạt tính kháng ăn và diệt ấu trùng của tinh dầu từ lá tía tô dại (Hyptis suaveolens (L.) Poit.), cỏ lào (Chromolaena odorata (L.) R.M. King & H. Rob) và ngũ sắc (Lantana camara L.) lên sâu khoang Spodoptera litura Fab. (Lepidoptera: Noctuidae). Tạp chí Phát triển Khoa học và Công nghệ – Khoa học Tự nhiên, 3(4):244-251.
Wongsinkongman, P., Shuayprom, A., Thongchin, T., Ontong, S., Tawatsin, A. (2019). Physicochemical properties of Hyptis suaveolens (L.) Poit oil and its formulations exhibiting mosquito repellent activities. Journal of Pharmacy Research 13(1).
Sharma Prince, P., Roy Ram, K., Anurag, Dinesh, G., Sharma, V.K. (2013). Hyptis suaveolens (L.) poit: A phyto-pharmacological review. International Journal of Chemical and Pharmaceutical Sciences 4(1).
Tang, G., Liu, X., Gong, X., Lai, X., Wang, D., and Ji, S. (2019). Studies on the chemical compositions of Hyptis suaveolens (L.) Poit. J. Serb. Chem. Soc., vol. 84, no. 3, pp. 245-252, Apr. 2019.