Thai: Co Neng Vietnamese: Sa nhân, Dương xuân sa Chinese: Yuan bian zhong sha ren English: Bustard cardamom, Tavoy cardamom

Amomum villosum Lour.
Amomum echinosphaera K.Schum.
Cardamomum villosum (Lour.) Kuntze
Elettaria villosa (Lour.) Miq.
Zingiber villosum (Lour.) Stokes

Zingiberaceae

ເກິດເປັນເຫງົ້າເລືອ, ລຳຕົ້ນສູງ 2–3 ມ, ເຫງົ້າໜາ 0.7–1.5 ຊມ, ສີຂົນອົມສີນ້ຳຕານ ຫຼື ສີຂຽວ. ລຳຕົ້ນມີໃບປະມານ 30–40 ໃບຕໍ່ຕົ້ນ. ແຜ່ນໃບຂອບຂະໜານ, ຂະໜາດ 10–45 x 1–9 ຊມ, ກ້ຽງ, ໂຄນຫຼີ້ມ, ປາຍຮຽວແຫຼມ, ເສັ້ນກ່າງກາງໃບນູນທາງດ້ານທ້ອງ, ເສັ້ນໃບຂະແໜງເຫັນເປັນເງົາ. ຊໍ່ດອກເກິດຈາກເຫງົ້າໃກ້ກັບກົກ, ຍາວປະມານ 5–15 ຊມ, ມີດອກ 1–3 ຊໍ່ຕໍ່ຕົ້ນ, ພວງດອກຮູບໄຂ່ ເຖີງ ຮູບຮີ, ຂະໜາດ 3–4 x 1.5–3 ຊມ, ມີດອກປະມານ 1–2(–4) ດອກບານພ້ອມກັນ. ພວງໝາກມີກ້ານຍາວ 2–4 ຊມ, ໜາ 0.3 ຊມ, ສີນ້ຳຕານ, ກ້ຽງບໍລິເວນໂຄນ, ມີຂົນສ່ວນປາຍ, ພວງໝາກມີໝາກໜ້ອຍ ຂະໜາດ 2–6 x 3 ຊມ, ມີກ້ານໝາກສັ້ນໆ ຍາວປະມານ 3 ມມ, ມີຂົນ, ໝາກກົມ ເຖີງຮູບໄຂ່, ຂະໜາດ 0.5–1.5 ຊມ, ມີຂົນ ແລະ ໜາມ, ສີຂຽວອົມແດງ, ສີບົວອົມສີແດງ, ຫຼື ສີແດງປົນສີນ້ຳຕານ, ໜາມແປກົກ, ມີຂົນ. ໝາກມົນກົກຂະໜາດ 2–3 ຊມ, ສີນ້ຳຕານດຳ, ກ້ຽງ, ເຍື້ອຫຸ່ມເມັດສີນ້ຳຕານຈາງ ມີ 15 ເມັດຕໍ່ຫ້ອງ.

ໝາຍເຫດ: ໝາກແໜ່ງປ່າໃນປະເທດລາວມີ ສອງຊະນິດຄື: Wurfbainia villosa ແລະ Wurfbainia uliginosa, ແຕ່ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນຄື ຊະນິດ W. uliginosa ກິບປາກມີຕີ່ງແຕກອອກທັ້ງສອງຂ້າງປະມານ 1 ຊມ, ແຕ່ W. villosa ບໍ່ມີຕີ່ງ. ໝາກແໜ່ງຊະນິດນີ້ມີລັກສະນະຂອງຕົ້ນ ແລະ ໝາກຄ້າຍຄືກັບໝາກແໜ່ງຊະນິດ Wurfbainia villosa ແລະ ສ່ວນໂດຍທົ່ວໄປເອື້ນໝາກແໜ່ງຂຽວ, ແຕ່ໝາກແໜ່ງຊະນີດນີ້ພົບເຫັນສະເພາະພາກກາງຂອງລາວເທົ່ານັ້ນ.

N/A

N/A

N/A

ມີຄວາມສ່ຽງໜ້ອຍສຸດ

N/A

ອາຫານ
ພືດເປັນຢາ

ອາຫານ: ໜໍ່ອ່ອນໃສ່ເປັນອາຫານໄດ້, ສຳຫຼັບໝາກໃຊ້ເປັນເຄື່ອງເທດສຳລັບປຸງແຕ່ງອາຫານ
ຢາ: ໝາກແໜ່ງປ່າໄດ້ຖືກເກັບມາເປັນຢາໂດຍແຕ່ບັນພະບູລູດແລ້ວ ເຊິ່ງມີການນໍາໃຊ້ ເຮັດຢາປົວພະຍາດ ທາງກະເພາະອາຫານ ແລະ ທັ້ງຕົ້ນໃຊ້ເປັນຢ່າຕົ້ມ ນໍ້າອາບສຳລັບ ແມ່ຢູ່ກຳ ຫຼື ເກີດລູກໃໝ່. ນອກນັ້ນໃບຂອງໝາກແໜ່ງ ຊະນິດນີ້ແມ່ນຍັງ ໃຊ້ເຂົ້າໃນ ຕຳລາຮົ່ມຢາໃນສະໜູນໄພ ປະຈຸບັນ ໄດ້ມີການນຳໃຊ້ຢ່າງກວ້າງຂວາງ. ໂດຍສະເພາະ ແມ່ນການນຳໃຊ້ເປັນຢາຂອງແມ່ຢູ່ກຳຂອງຊົນເຜົ່າ ກຣິ ຫຼື ເຜົ່າຕອງເຫຼືອງ, ແຊກ ແລະ ບຣູ ໃນເຂດຍອດນ້ຳເທີນ.
ສີນຄ້າ: ເປັນສີນຄ້າສົ່ງອອກນອກປະເທດໄດ້ລາຄາດີ, ສ້າງລາຍຮັບໃຫ້ແກ່ ຊາວກະສິກອນລາວ

N/A

N/A

N/A

N/A

De Boer & al. 2018. Convergent morphology in Alpinieae (Zingiberaceae): Recircumscribing Amomum as a monophyletic genus. Taxon 67(1): 6–36.
Dai, D.N., Huong, L.T., Thang T.D. and Ogunwande I.A. 2016. Chemical composition of essential oils of Amomum villosum Lour. American Journal of Essential Oils and Natural Products 4(3): 08–11
Jana Skornickova & Mark Newman. 2015. Gingers of Cambodia, Laos & Vietnam. National Parks Board, Singapore Botanic Gardens.
Lamxay, V. & Newman, M.F. 2012. A revision of Amomum (Zingiberaceae) in Cambodia, Laos and Vietnam. Edinburgh Journal of Botany 69(1): 99–206.
Kaewsri, W. 2006. Systematic studies of the genus Amomum Roxb. (Zingiberaceae) in Thailand. A thesis submitted in partial fulfilment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy (Horticulture) graduate school, Kasetsart University
Vichith Lamxay, Hugo J de Boer & Lars Bjork. 20011. Traditions and plant use during pregnancy, childbirth and postpartum recovery by the Kry ethnic group in Lao PDR. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine 7(1):14, DOI: 10.1186/1746-4269-7-14

Hugo J de Boer, Vichith Lamxay, & Lars Bjork. 2012. Comparing medicinal plant knowledge using similarity indices: A case of the Brou, Saek and Kry in Lao PDR. Journal of ethnopharmacology 141(1):481-500, DOI: 10.1016/j.jep.2012.03.017
Hugo J de Boer, Vichith Lamxay & Lars Bjork. 2011. Steam sauna and mother roasting in Lao PDR: Practices and chemical constituents of essential oils of plant species used in postpartum recovery. BMC Complementary and Alternative Medicine 11(1):128, DOI: 10.1186/1472-6882-11-128